จากงานสัมมนาออนไลน์ “รู้ลึกจับกระแสค้าปลีก พิชิตใจกลุ่มเป้าหมาย...พร้อมปรับยังไงให้รอด” โดย finbiz by ttb สำหรับผู้ประกอบการอุตสาหกรรมสินค้าอุปโภคที่ผ่านมา พร้อมด้วยผู้เชี่ยวชาญในวงการอุตสาหกรรม ด้านข้อมูลพฤติกรรมผู้บริโภค และด้านการเงิน การธนาคาร อย่าง คุณเสาวรัตน์ โอภาสยานนท์ จาก Head of Mother/ Child and Home Care Marketing บมจ. โอสถสภา คุณสมวลี ลิมป์รัชตามร อดีตกรรมการผู้จัดการ บจก. นีลเส็น (ประเทศไทย) และ คุณศมน คุ้มธรรมพินิจ จาก ทีทีบี ได้พูดคุย แลกเปลี่ยนมุมมองประสบการณ์ จับประเด็นทิศทางอุตสาหกรรมสินค้าอุปโภค เทรนด์ผู้บริโภค และทิศทางโอกสในอนาคต
อุตสาหกรรมสินค้าอุปโภคแนวโน้มไปได้แน่...คาดขยายตัวได้ 5% ต่อปีในปีหน้า
จากข้อมูลของศูนย์วิเคราะห์เศรษฐกิจ ทีทีบี เผยว่าอุตสาหกรรมสินค้าอุปโภคเป็นอุตสาหกรรมที่ใหญ่สุดอันดับต้นของประเทศ คิดเป็น 17% ของ GDP ในประเทศไทย มูลค่าอยู่ที่ 2.7 ล้านล้านบาทต่อปี คาดว่าปีนี้จะขยายตัวเล็กน้อยได้อีก 2.5% และจะขยายตัวได้อีก 5.4% ต่อปี ในปีหน้า แม้ภาพรวมของเศรษฐกิจไทยในช่วงปลายปีนี้ยังคงไม่แน่นอน ทั้งนี้ปัจจัยบวกและลบสนับสนุนการเติบโต
ปัจจัยบวก ได้แก่
- มาตรการกระตุ้นภาครัฐ เช่น เราชนะ คนละครึ่ง
- การส่งออกฟื้นตัว
- รายได้เกษตรกรดี ได้แก่ ยางพารา ปาล์ม มันสำปะหลัง
- การฉีดวัคซีนครอบคลุมประชากร > 70%ภายในปี 64
ปัจจัยลบ ได้แก่
- การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19
- การล็อคดาวน์ในไตรมาส 3/2564
- ภาคการท่องเที่ยวชะลอตัว
ทั้งนี้ GDP ภาคการค้าส่ง ค้าปลีก ยังเติบโตสูงกว่า GDP รวมประเทศ +5.4% ถือยังมีช่องว่างโอกาสให้กับผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมนี้
ซึ่งคุณศมน คุ้มธรรมพินิจ ได้ให้มุมมองสำหรับโอกาสว่า การขยายช่องทางการขาย จะเป็นการเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงผู้บริโภค โดยเฉพาะช่องทางการขายออนไลน์ ที่สามารถทำให้เข้าถึงผู้บริโภคได้โดยตรง
3 เทรนด์หลักที่จะเปลี่ยนแปลงธุรกิจค้าส่ง ค้าปลีก และสินค้าอุปโภคในอนาคต
- การขยายตัวของเมือง ก่อให้เกิดตลาดในประเทศที่มีโอกาสเติบโตสูง หัวเมืองจังหวัดใหญ่ พื้นที่ EEC ได้แก่ ชลบุรี ระยอง ฉะเชิงเทรา เขตเศรษฐกิจพิเศษ (SEZ) อยู่ในพื้นที่เศรษฐกิจใหม่บริเวณชายแดน ตั้งอยู่ใน 10 จังหวัด ได้แก่ เชียงราย กาญจนบุรี นราธิวาส หนองคาย นครพนม ตราด สงขลา ตาก สระแก้ว และมุกดาหาร
- ผสมผสานช่องทางการเข้าถึงผู้บริโภค Omni – Channel (online, offline) มีหลาย ๆ ช่องทางในการเปิดประตูรับเงินของผู้บริโภค การเข้าถึงเรา เราเข้าถึงผู้บริโภค รวมถึงช่องทาง social commerce ที่ผู้ประกอบการค้าส่งและค้าปลีกต้องตั้งรับให้ทัน
- ปรับใช้ Digital Ecosystem อย่างลงตัว E-Commerce E-Payment E-Transportation E-Inventory Management ซึ่ง SME ยุคใหม่ ควรเตรียมพร้อมการรับชำระเงินแบบไม่ต้องสัมผัสและนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาปรับใช้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการดำเนินงาน และพร้อมเติบโตอย่างยั่งยืน
แค่รู้ใจผู้บริโภคก็ได้ใจไปกว่าครึ่ง… รู้จัก 10 พฤติกรรมของผู้บริโภคที่เปลี่ยนไป
10 พฤติกรรมผู้บริโภคยุคโควิดที่เปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์ ทำความรู้จัก และเข้าใจกลุ่มเป้าหมายที่เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ
- ระมัด ระวังมากขึ้น ทุกที่ ตลอดเวลา ด้วยสถานการณ์โควิด ทำให้ผู้บริโภคมีการระมัดระวังตัวอยู่เสมอ
- การเลือกใช้พื้นที่หรือสถานที่เปิดมากขึ้น
- ให้คุณค่าพื้นที่ส่วนตัว
- จำกัดจุดสัมผัส ลดการสัมผัส เราจะพบการใช้หุ่นยนต์เข้ามาช่วย หรือการจ่ายเงินแบบไร้การสัมผัส การจ่ายด้วย QR code เพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ
- ให้ค่าโลกเสมือนจริงกว่าโลกทางกายภาพ
- ใช้ชีวิตอยู่ในบริเวณใกล้เคียง เกิดจากการที่เมืองขยายตัว จึงเกิดเป็นชุมชนกลุ่มเล็กในอนาคตโดยทุก ๆ 800 เมตรถึง 1 กิโลเมตร เราสามารถเข้าถึงสถานที่สำคัญ ๆ ได้ อาจจะเป็น Vending machine หรือว่าห้างเล็ก ๆ ซึ่งเทรนด์ในช่วงที่ผ่านมาห้างใหญ่ ๆ ก็ไปเปิดในพื้นที่เล็ก ๆ มากขึ้น เรียกว่า small footprint อย่างธนาคารก็ไปเปิดตามที่เล็ก ๆ มากขึ้น เช่น สถานีรถไฟฟ้า พื้นที่ชุมชน
- อุดหนุนท้องถิ่น คนในท้องถิ่นจะอยากอุดหนุนของในท้องถิ่นตัวเอง อยากรู้เรื่องราว รู้จักสินค้าให้มากขึ้นกว่าเดิม ส่วนผู้ขาย ก็จะมีการพัฒนาสินค้าให้ดีขึ้นกว่าเดิม ให้ทันสมัย สะดวก เข้าใจผู้บริโภคมากขึ้น จุดนี้จะเป็นโอกาสในการพัฒนานวัตกรรมเชิงสินค้า และบริการได้
- วางแผน และควบคุมทางการเงิน ผู้บริโภคจะวางแผนการใช้เงิน ระมัด ระวังมากขึ้น
- ความถูกต้องของข้อมูลเป็นเรื่องสำคัญ
- ส่งผลต่อความต้องการสินค้าจำเป็น ซึ่งพบว่าความต้องการของผู้บริโภคมีแนวโน้มของความต้องการเชิงอารมณ์มากขึ้นด้วย ไม่ใช่แค่เรื่องของความจำเป็นเชิงกายภาพ ความคุ้มค่าเกี่ยวกับความรู้สึกด้วย เพราะฉะนั้นเราต้องทำความเข้าใจผู้บริโภคของเราว่าอะไรคือความต้องการทั้งทางกายภาพ และความรู้สึก
อ่านเกมส์ให้ออก..ปรับตัวให้ทัน กับการเปลี่ยนแปลงแบบ New Normal
ในส่วนมุมมองของ คุณเสาวรัตน์ โอภาสยานนท์ ผู้เชี่ยวชาญในตลาดสินค้าอุปโภค ที่อยู่ในตลาดมานาน ได้แชร์กระแสโลก แนะ 6 เทรนด์ใหญ่ที่น่าจับตามองสำหรับการตลาดและโลกแห่งการค้าปลีก ที่จะเข้ามาเปลี่ยนพฤติกรรมผู้บริโภคในอุตสาหกรรมอุปโภค หลังยุค New normal ที่จะนำไปสู่ความต้องการของผู้บริโภคในรูปแบบใหม่ครั้งใหญ่
- Tech driven world โลกจะถูกขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยี ส่งผลกระทบต่อชีวิตผู้บริโภค
- Environmental awareness โดยเฉพาะกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่จะให้ความสำคัญกับเรื่องเหล่านี้มาก ผู้ประกอบการจะต้องดูว่าเราตอบโจทย์เหล่านี้แล้วหรือยัง เช่น การใช้ถุงเติม, eco packaging ซึ่งเห็นชัดว่าบรรจุภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อมมีความต้องการเติบโตเฉลี่ย +25% ต่อปี
- Aging society ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ คนจะมีลูกน้อยลง การใช้สินค้าลดลง แต่จะเปลี่ยนจากการใช้สินค้าน้อยลง ด้วยผู้สูงอายุที่กำลังซื้อสูง เริ่มมีเวลาว่างมากขึ้น เน้นการแสวงหาคุณภาพชีวิต เสาะหาการหาความสุข หันไปสู่สินค้าที่แพงมากขึ้น เราจะต้องปรับเปลี่ยนสินค้าให้ตรงกับความต้องการ
- Natural / herbal and mild การเติบโตของเทรนด์สินค้าออแกนิค สมุนไพร อ่อนโยน เติบโตสูงมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงโควิด เช่น ความนิยมของการหันมาใช้สมุนไพร เป็นส่วนผสมหลัก หรืออย่างกัญชง กัญชา
- Hygiene and health เป็นอีกหนึ่ง segment ที่เติบโตสูง ด้วยกระแสโควิด และ PM 2.5 หากเราสามารถจับกระแสส่วนนี้ ก็จะช่วยในการเติบโตได้
- Online shopping โควิดทำให้การซื้อของออนไลน์เติบโตอย่างก้าวกระโดด เราเริ่มเห็นสินค้า บริการที่เป็นรูปแบบออนไลน์ 100% เพิ่มสูงมากขึ้น อย่าง การสั่งอาหารเดลิเวอรี่ผ่านออนไลน์แพลตฟอร์ม อย่าง Grab, Line Man ธุรกิจใหม่ ๆ เหล่านี้ ชี้ให้เห็นถึงพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลง
เตรียมพัฒนานวัตกรรมให้พร้อม พิชิตใจกลุ่มเป้าหมาย
และจากมุมมองของคุณสมวลี ผู้คร่ำหวอดในวงการการศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภค ได้แนะหมวดหมู่สินค้าที่จะเติบโตต่อเนื่อง ผู้ประกอบการต้องเตรียมพัฒนานวัตกรรมสินค้าและบริการให้พร้อมปรับให้ทัน พร้อมนำเสนอสินค้าที่ตรงความต้องการเพื่อพิชิตใจกลุ่มเป้าหมายผู้บริโภคยุคใหม่
- หมวดหมู่สินค้าที่ดีต่อสุขภาพ ด้วยกระแสการรักสุขภาพที่เพิ่มสูงมากขึ้น
- หมวดหมู่สินค้าตอบเรื่องความสะดวก เช่น บรรจุภัณฑ์ที่ช่วยให้การรับประทานสะดวกขึ้น, การเพิ่มจุดขายที่สะดวกสบาย, การเพิ่มช่องทางการขายอย่าง omni channel เพื่อเพิ่มความสะดวกสบาย
- หมวดหมู่สินค้าที่มี shelf life ยาวขึ้น สามารถรักษาอายุของสินค้าได้นานขึ้น เพราะคนใส่ใจเรื่องสุขภาพ และผู้บริโภคยุคโควิด รู้สึกว่า ความไม่แน่นอนสูง คนจะดูว่ามันจะสามารถเก็บได้นานแค่ไหน
5 เทคนิค วิเคราะห์ คาดการณ์ความต้องการผู้บริโภค
ไม่เพียงรู้เท่าทันเทรนด์เท่านั้น คุณศมน ได้เสริมถึงเครื่องมือที่จัดว่าเป็นผู้ช่วยให้ผู้ประกอบการอุตสาหกรรมอุปโภค สามารถปรับธุรกิจให้เข้ากับพฤติกรรมผู้บริโภคที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว รวมถึงการดูแลพนักงานซึ่งเป็นสิ่งสำคัญยิ่งในการดำเนินธุรกิจ
- บริการจ่ายเงินเดือน และดูแลสวัสดิการพนักงาน ทีทีบี เพย์โรลพลัส (ttb payroll plus) เลือกดูแลพนักงานได้มากกว่า ด้วยบริการเสริมพิเศษ 4 พลัส ที่ช่วยทั้งในด้านประโยชน์ของพนักงาน การทำประกันกลุ่ม กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ และยังมีระบบ บริหารจัดการ งานบุคคลแบบดิจิทัล (Digital HRM) ที่ได้ประโยชน์อย่างเต็มที่ทั้งในองค์กรและพนักงาน และยังเป็นการทำงานผ่านระบบได้ตลอด 24 ชั่วโมง
- กลุ่มบริการ Digital Collections เพื่อให้ SME ยุคใหม่ เตรียมพร้อมการรับชำระเงินแบบไม่ต้องสัมผัส วิธีการจ่ายเงินที่ช่วยให้ลูกค้ามีทางเลือกในการชำระเงินได้หลากหลาย สะดวก รวดเร็ว ลดการสัมผัสที่อาจเป็นสาเหตุของการแพร่กระจายเชื้อโรค และยังช่วยให้ผู้ประกอบการรับชำระเงินได้ สะดวก รวดเร็ว บริหารเงินที่รับมาแล้วได้อย่างมีประสิทธิภาพ
นอกจากนี้ ทีทีบี ยังมุ่งมั่นที่จะเป็นธนาคารพันธมิตร ที่จะช่วยขับเคลื่อนธุรกิจให้เอสเอ็มอีประสบความสำเร็จ ด้วยโซลูชันและบริการที่ครบครันที่ถูกพัฒนาให้เหมาะสมกับเอสเอ็มอีโดยเฉพาะ เพื่อช่วยยกระดับประสิทธิภาพการทำงานในแง่มุมต่าง ๆ ประกอบไปด้วย เป็นแหล่งเงินทุนที่เหมาะสม มีดิจิทัลโซลูชันยกระดับประสิทธิภาพ มีระบบดูแลพนักงานเพื่อให้ผู้ประกอบการสามารถดูแลพนักงานได้อย่างครบครัน และการเสริมความรู้ เสริมศักยภาพของผู้ประกอบการให้ธุรกิจเติบโตอย่างยั่งยืน ทีทีบีพร้อมเป็นทั้งพันธมิตรและผู้ให้คำปรึกษาทางการเงินที่จะทำให้ผู้ประกอบการเติบโตในธุรกิจไปด้วยกัน
เครดิต: งานสัมมนาออนไลน์รู้ลึกจับกระแสคอนซูมเมอร์ยุคดิจิทัล พิชิตใจกลุ่มเป้าหมาย... พร้อมปรับยังไงให้รอด
โดย
คุณเสาวรัตน์ โอภาสยานนท์ จาก Head of Mother/ Child and Home Care Marketing บมจ. โอสถสภา
คุณสมวลี ลิมป์รัชตามร อดีตกรรมการผู้จัดการ บจก. เดอะ นีลเส็น คอมปะนี (ประเทศไทย)
คุณศมน คุ้มธรรมพินิจ จาก ทีทีบี